ဓုတင္(၁၃)ပါး

၁။ ပံသကူ ဓုတင္
ဂဟပတိဒါနစီ၀ရံ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပံသကူလိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

      ဂဟပတိဒါန စီ၀ရံ ဒါယိကာ ဒါယိကာမတို႔လွဴဒါန္းေသာသကၤန္းကို၊ ပဋိကၡိပါမိ ပယ္ပါ၏။  ပံသုသူလိကဂၤ ံ လမ္းၾကားေစ်း၀၊ သုသာန္စေသာအရပ္ တို႔၀ယ္ မစင္ၾကယ္ေသာ ေျမမႈန္႔တို႔၏ အထက္ ျဖန္႔ၾကက္အုပ္လႊမ္း  ေျမမႈန္႔တို႔ျဖင့္ ျပြမ္းေသာသကၤန္းကို ေဆာင္ျခင္းအေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ သမာဒါန ေစတနာကို သမာဒိယာမိ ယူပါ၏(၀ါ)ဆာက္တည္ပါ၏။
 (စိတ္၌ စြဲၿမဲစြာယူထားေသာ ေစတနာကို ]]သမာဒါနေစတနာ}} ဟုဆိုသည္)

၂။ ေတစီ၀ရိတ္ ဓုတင္
စတုတၳကစီ၀ရံ ပဋိကၡိပါမိ၊ ေတစီ၀ရိကဂႍ သမာဒိယာမိ။

    စတုတၳကစီ၀ရံ ၀တ္ေလာက္ ႐ုံေလာက္၊ ၄ ထည္ေျမာက္သကၤန္းကို၊ ပဋိကၡိပါမိ ပယ္ပါ၏၊ ေတစီ၀ရိကဂႍ ၃ ထည္ေသာသကၤန္းကိုသာ ေဆာင္ေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ သမာဒါန ေစတနာကို၊ သမာဓိယာမိ ေကာင္းစြာယူပါ၏၊ ၀ါ- ေဆာက္တည္ပါ၏။

၃။ ပိ႑ပါတ္ ဓုတင္
အတိေရကလာဘံ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပိ႑ပါတိကဂႍ သမာဒိယာမိ။

    အတိေရကလာဘံ  ခံ၍ရေသာ ဆြမ္းမွ အပိုအလြန္ျဖစ္ေသာ လာဘ္ကို၊ ပဋိကၡိပါမိ ပယ္ပါ၏၊ ပိ႑ပါတိကဂႍ အေပါင္းအာမိသ၏၊ သပိတ္၌က်ျခင္းကို ရွာေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းကို အဂၤါသမာဒါန ေစတနာကို၊ ၀ါ ဆြမ္းအလို႔ငွါ သြားလာလွည့္လည္ျခင္း အက်င့္ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏အေၾကာင္းအဂၤါ သမာဒါနေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ ေကာင္းစြာယူပါ၏၊ ၀ါ - ေဆာက္တည္ပါ၏။

၄။ သပဒါနစာရိကဂၤ ဓုတင္
ေလာလုပၸစာရံ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ သပဒါနစာရိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

ေလာလုပၸစာရံ၊ ထိုထိုအရပ္၌ ဆြမ္း၊ ဆြမ္းဟင္းလ်ာအေကာင္းကိုသာ ရလတၱံ႕ဟု စုံမက္ေသာ ေလာဘေဇာျဖင့္ ရြာစဥ္အိမ္စဥ္ကိုေက်ာ္၍ လွ်ပ္ေပၚေလာ္လီေသာ ဆြမ္းခံလွည့္ျခင္းကို ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပယ္ပါ၏။ သပဒါနစာရိကဂၤ ံ၊ အိမ္စဥ္ရြာစဥ္ ခရီးစဥ္မျပတ္ ဆြမ္းခံလွည့္လည္ျခင္း အေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏ (၀ါ)ေကာင္းစြာယူပါ၏။
 

၅။ ဧကာသနိက္ ဓုတင္

နာနာသနေဘာဇနံ ပဋိကၡိပါမိ၊ ဧကာသနိကဂႍ သမာဒိယာမိ။

    နာနာသနေဘာဇနံ ယာပုိထ္မတည္ လွည့္လည္ ေျပာင္းကူး အထူးထူးေသာ ေနရာ၌စားျခင္းကို၊ ပဋိကၡိပါမိ ပယ္ပါ၏၊ ဧကသနိကဂႍ ဓိ႒ာန္ေဆာင္စိုက္ ယာပိုထ္မလည္း တစ္ေနရာတည္း၌ စားျခင္းအေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏အေၾကာင္း အဂၤါ သမာဒါနေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ ေကာင္းစြာယူပါ၏၊ ၀ါ- ေဆာက္တည္ပါ၏။

၆။ ပတၳပိ႑ိကဂၤ ဓုတင္
ဒုတိယကဘာဇနံ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပတၳပိ႑ိကဂႍ သမာဒိယာမိ။

    ဒုတိယကဘာဇနံ ၂ခုေျမာက္ေသာ ခြက္ကို၊ ပဋိကၡိပါမိ ပယ္ပါ၏၊ ပတၳပိ႑ိကဂႍ တစ္ခုတည္း၌သာ ဆြမ္းကို ယူျခင္းအေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ သမာဒါနေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ ေကာင္းစြာယူပါ၏၊ ၀ါ- ေဆာက္တည္ပါ၏။

ရ။ ခလုပစၦာဘတၱိကဂၤ ဓုတင္

အတိရိတၳေဘာဇနံ ပဋိကၡိပါမိ၊ ခလုပစၦာဘတၳိကဂႍ သမာဒိယာမိ။

    အတိရိတၳေဘာဇနံ ဂိလာနပုဂၢိဳလ္ ၀ိနည္းဓုိရ္တို႔၏ ပိုလြန္၍ကင္းက်န္ေသာ ေဘာဇဥ္ကို၊ ပဋိကၡိပါမိ ပယ္ပါ၏၊ ခလုပစၦာဘတၱိကဂႍ ပယ္ျမစ္ရာ ကာလ၏ေနာက္မွ ရအပ္ေသာဆြမ္းကို စားေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ သမာဒါနေစတနာကို၊ ၀ါ- ခလုငွက္ပမာ ေနာက္၌ အစာမရွိေသာ ပုဂၢဳိလ္၏အေၾကာင္း အဂၤါ သမာဒါနေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ ေကာင္းစြာယူပါ၏၊ ၀ါ- ေဆာက္တည္ပါ၏။

၈။ အရညိကဂၤ ဓုတင္

 ဂါမႏၱ ေသနာသနံ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ အာရညိကဂၤ ံ သမာဓိယာမိ၊

ဂါမႏၱေသနာသနံ ဥပစာႏွင့္တကြေသာ ရြာတြင္းေက်ာင္းကို ပဋိကၡိပါမိ၊ ပါယ္ပါ၏။ အာရညိကဂၤ ံ ၊ ေတာေက်ာင္း၌သာ ေနျခင္းအေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏။(၀ါ) ေကာင္းစြာယူပါ၏။

၉။ ရုကၡမူလိကဂၤ ဓုတင္

ဆႏၷံ ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ရုကၡမူလိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

ဆႏၷံ အမုိးရွိေသာေက်ာင္းကို ပဋိကၡိပါမိ၊ ပယ္ပါ၏။ ရုကၡမူလိကဂၤ ံ ၊ သစ္ပင္ရင္းတည္းဟူေသာ ေက်ာင္းကို ေနျခင္းအေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏ (၀ါ) ေကာင္းစြာယူပါ၏။

၁၀။ အေဗၻာကာသိကဂၤ ဓုတင္

 ဆႏၷဥၥ ရုကၡမူလဥၥ ပဋိကၡိပါမိ၊ အေဗၻာကာသိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

ဆႏၷဥၥ အမိုးရွိေသာ ေက်ာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ရုကၡမူလဥၥ၊ သစ္ပင္ရင္းတည္းဟူေသာ ေက်ာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပယ္ပါ၏။ အေဗၻာကာသိကဂၤ ံ၊ လြင္တီးေခါင္အရပ္၌ ေနထိုင္ေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏ (၀ါ) ေကာင္းစြာယူပါ၏။

၁၁။ ေသာသာနကဂၤ ဓုတင္

နသုသာနံ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ေသာသာနိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

နသုသာနံ၊ သာမန္မဟုတ္ေသာ အရပ္ကို၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပယ္ပါ၏။ ေသာသာနိကဂၤ ံ သုသာန္ေနေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို၊ သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏ (၀ါ) ေကာင္းစြာယူပါ၏။

၁၂။ ယထာသႏၱတိကဂၤ ဓုတင္

ေသနာသနေလာလုပၸံ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ယထာသႏၱ တိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

ေသနာသနေလာလုပၸံ၊ ေက်ာင္း၌ လွ်ပ္ေပၚေလာ္လီေသာ၊ ေလာလုပၸၸ တဏွာကို၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ပယ္ပါ၏။ ယထာသႏၱ တိကဂၤ ံ၊ သံဃာသည္ခ်ထားေသာ ေက်ာင္း၌သာ ေနေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို ၊ သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏ (၀ါ) ေကာင္းစြာယူပါ၏။

၁၃။ ေနသဇၨိကဂၤ ဓုတင္

ေသယ်ံ၊ ပဋိကၡိပါမိ၊ ေနသဇၨိကဂၤ ံ သမာဒိယာမိ။

ေသယ်ံ၊ အိပ္ျခင္း၊ ေလ်ာင္းျခင္းကို ပဋိကၡိပါမိ၊ ပယ္ပါ၏။ ေနသဇၨိကဂၤ ံ၊ ထိုင္ျခင္း ဣရိယပုထ္ျဖင့္ ေနေလ့ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အေၾကာင္းအဂၤါ၊ သမာဒါန ေစတနာကို သမာဒိယာမိ၊ ေဆာက္တည္ပါ၏ (၀ါ) ေကာင္းစြာယူပါ၏။

အထက္ပါ အက်င့္မ်ားကို ေဆာက္တည္ရာတြင္ ျမတ္စြာဘုရားသက္ေတာ္ထင္ရွားရွိက၊ ျမတ္စြာဘုရားထံေတာ္၌ လည္းေကာင္း၊ မရွိက မဟာသာ၀ကႀကီးတို႔၏ ထံေတာ္၌လည္းေကာင္း၊ မရွိက ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္၊ အနာဂါမ္၊ သကဒါဂါမ္၊ ေသာတာပန္၊ ပိဋကသုံးပုံေဆာင္၊ ႏွစ္ပုံေဆာင္၊ တစ္ပုံေဆာင္၊ နိကာယ္ငါးရပ္တို႔တြင္ တစ္ပါးပါး ေသာနိကာယ္ေဆာင္၊ အ႒ကထာဆရာတို႔ထံ၌ ေဆာက္တည္အပ္ကုန္၏။ ဓုတင္ေဆာင္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ ထိုအရပ္၌မရွိေသာ္ ေစတီရင္ျပင္ကို တံျမက္လွည္း၍ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္လက္အုပ္ခ်ီၿပီးလွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား၏ ထံေတာ္၌ ဆိုဘိသကဲ့သို႔ ေဆာက္တည္ရမည္ျဖစ္သည္။

၀ိသုဒၶိမဂ္၊ အ႒၊ ဓုတဂၤနိေဒၵသ တြင္ အက်ယ္ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။

ေၾကာ္ျငာ...

 သႀကၤန္တြင္းမွာ ျမဴးထူးေပ်ာ္ပါးၿပီး အခ်ိန္ျဖဳန္းမယ့္အစား (၁၀)ရက္တာ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ျဖတ္သန္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့...

အဲဒီမွာ သြားၿပီး ယခုေရာ ေနာင္သံသရာမွာ အက်ဳိးရွိမယ့္ အလုပ္ကို မလုပ္ခ်င္လည္းလုပ္၊ လုပ္ခ်င္လည္းလုပ္ဖို႔ တုိက္တြန္းပါသည္။

ေစတသိက္

 ေစတသိက္ဆိုသည္မွာ စိတ္ကိုမွီတြယ္၍ စိတ္ကို ျခယ္လွယ္ေသာ သေဘာတရားကို ေစတသိက္ဟုေခၚပါသည္။
ေစတသိက္စုစုေပါင္း(၅၂)မ်ဳိးရွိပါသည္။ စိတ္တစ္ခုျဖစ္တိုင္းျဖစ္တိုင္း ေစတသိက္အနည္းဆုံး (၇)မ်ဳိးယွဥ္ ၿပီး အမ်ားဆုံး (၃၇)မ်ဳိးထိယွဥ္ႏိုင္ပါသည္။  စိတ္တစ္ခုျဖစ္လွ်င္ ေစတသိက္(၅၂)မ်ဳိးလုံးမယွဥ္ႏိုင္ပါ။ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ ေစတသိက္မ်ားသာလွ်င္ယွဥ္ျဖစ္ပါသည္။

 ေစတသိက္တို႔၏ အဂၤါေလးရပ္ရွိပါသည္။
(၁) ဧကုပၸါဒ    = စိတ္ႏွင့္အတူျဖစ္ျခင္း၊
(၂) ဧကနိေရာဓ = စိတ္ႏွင့္အတူခ်ဳပ္ျခင္း၊
(၃) ဧကာလမၺန  = စိတ္ႏွင့္ တူေသာအာရုံရွိျခင္း၊
(၄) ဧက၀တၳဳက  = စိတ္ႏွင့္ တူေသာမွီရာ၀တၳဳရွိျခင္း၊
          တို႔ျဖစ္ပါသည္။

 (က) စိတ္အားလုံးႏွင့္ယွဥ္ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေစတိသိက္(၇)မ်ဳိး

၁။ ဖႆ = အာရုံကိုေတြ႕ထိျခင္းသေဘာ၊

၂။ ေ၀ဒနာ  = အာရုံ၏ အရသာကိုခံစားျခင္းသေဘာ၊

၃။ သညာ       = အာရုံကို မွတ္သားျခင္းသေဘာ၊

၄။ ေစတနာ     =  ယွဥ္ဖက္ စိတ္ေစတသိက္တို႔ကို ဆိုင္ရာကိစၥတို႔၌ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ 

                        ေစ့ေဆာ္တိုက္တြန္းျခင္းသေဘာ၊

၅။ ဧကဂၢတာ    = တစ္ခုတည္းေသာ အာရုံ၌ တည္တံ့ျခင္း၊ တည္ၾကည္ျခင္းသေဘာ၊

၆။ ဇီ၀ိတိေႃႏၵ   = ယွဥ္ဖက္ စိတ္၊ ေစတသိတ္တရားတို႔ကို သက္တမ္းျပည့္တည္တံေအာင္ 

                        ေစာင့္ထိန္းျခင္းသေဘာ၊

၇။ မနိကာရ    = အာရုံကိုႏွလုံးသြင္းျခင္းသေဘာ၊

(ခ) ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္ စိတ္ႏွစ္မ်ဳိးလုံးႏွင့္ ေရာေထြးယွဥ္ႏိုင္ေသာ ေစတသိက္(၆)မ်ဳိး

၈။ ၀ိတက္    = ယွဥ္ဖက္ စိတ္၊ ေစတသိက္တရားတို႔ကို အာရုံသို႔တင္ေပးျခင္းသေဘာ၊

၉။ ၀ိစာရ       = အာရုံကိုသုံးသပ္ျခင္း၊ (ထပ္၍ ထပ္၍ယူျခင္း) သေဘာ၊

၁၀။ အဓိေမာကၡ  = အာရုံကိုဆုံးျဖတ္ျခင္းသေဘာ၊

၁၁။ ၀ီရိယ         = ယွဥ္ဖက္တရားတို႔ကို မဆုတ္နစ္ေအာင္ အားထုတ္ျခင္းသေဘာ၊

၁၂။ ပီတိ           = အာရုံကိုႏွစ္သက္ျခင္းသေဘာ၊

၁၃။ ဆႏၵ          =  အာရုံကို လိုခ်င္ေတာင့္တျခင္းသေဘာ၊

(ဃ) အကုသိုလ္ေမာဟ ေစတသိက္(၄)မ်ဳိး

 ၁၄။ ေမာဟ       = အာရုံ၏သေဘာအမွန္ကိုမသိျခင္း၊ ဖုံးကြယ္ျခင္းသေဘာ၊

၁၅။ အဟိရိက     = ဒုစရိုက္မေကာင္းမႈကို ျပဳလုပ္ရန္ မရွက္ျခင္းသေဘာ၊

၁၆။ အေနာတၱပ   = ဒုစရိုက္မေကာင္းမႈကို ျပဳလုပ္ရန္ မေၾကာက္လန္႔ျခင္း သေဘာ၊

၁၇။ ဥဒၶစၥ            = အာရုံေပၚ၌ စိတ္မၿငိမ္သက္ျခင္းသေဘာ၊ ပ်ံ႕လြင့္ျခင္းသေဘာ၊

(င) အကုသိုလ္ေလာဘ ေစတသိက္(၃)မ်ဳိး

 ၁၈။ ေလာဘ        = ကာဂုဏ္အာရုံကိုကပ္ၿငိတပ္မက္ျခင္းသေဘာ၊ လိုခ်င္ျခင္းသေဘာ၊ 

၁၉။ ဒိ႒ိ               = လြဲမွားစြာ ျမင္ျခင္း၊ ယူုဆျခင္းသေဘာ၊ အယူမွား၊

၂၀။ မာန             = ေထာင္လႊား၀ံ့ၾကြားျခင္းသေဘာ၊ 

(စ) အကုသိုလ္ေဒါသ ေစတသိက္(၄)မ်ဳိး

 ၂၁။ ေဒါသ        = ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းျခင္းသေဘာ၊

၂၂။ ဣႆာ      = သူတစ္ပါး၏စည္းစိမ္ခ်မ္းသာျခင္းကို ျငဴစူျခင္း၊ မနာလိုျခင္းသေဘာ၊ 

၂၃။ မစၦရိယ       = မိမိ၏စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို လွ်ိဳ႕၀ွက္ျခင္းသေဘာ၊ ၀န္တိုျခင္း၊ ႏွေျမာျခင္းသေဘာ၊

၂၄။ ကုကၠဳစၥ        = ေနာင္တ တစ္ဖန္ပူပန္ျခင္းသေဘာ၊

(ဆ) အကုသိုလ္ ေစတသိက္(၃)မ်ဳိး

 ၂၅။ ထိန           = စိတ္ေလးလံထိုင္းမႈိင္းျခင္းသေဘာ၊ စိတ္မခံ့ျခင္းသေဘာ၊ 

၂၆။ မိဒၶ             = ေစတသိက္တို႔၏အမႈ၌ ေလးလံထိုင္းမႈိင္းျခင္း၊ မခံ့ျခင္းသေဘာ၊

၂၇။ ၀ိစိကိစၦာ       = ယုံမွားသံသယျဖစ္ျခင္းသေဘာ၊

(ဇ) တင့္တယ္ေသာကုသိုလ္ ေစတသိက္(၁၉)မ်ဳိး

၂၈။ သဒၶါ          = ယုံၾကည္ျခင္း၊ ၾကည္လင္ျခင္းသေဘာ၊

၂၉။ သတိ         = ေအာက္ေမ့ျခင္းသေဘာ၊

၃၀။ ဟိရီ          = မေကာင္းမႈဒုစရိုက္ကို ရွက္ျခင္းသေဘာ၊မုန္းျခင္းသေဘာ၊

၃၁။ ၾသတၱပၸ       = မေကာင္းမႈဒုစရိုက္ကို ေၾကာက္လန္႔ျခင္းသေဘာ၊

၃၂။ အေလာဘ  = မလိုခ်င္ျခင္းသေဘာ၊ 

၃၃။ အေဒါသ    = မၾကမ္းတမ္း၊ မခက္ထန္ျခင္းသေဘာ၊(ေမတၱာ)

၃၄။ တၾတမဇၥ်တၱတာ =ယွဥ္ဖက္တရားတို႔အားဆိုင္ရာကိစၥတို႔ကိုမယုတ္မလြန္မွ်တစြာ ေဆာင္ရြက္

                              ၾကရန္ တည့္မတ္ ထိန္းသိမ္းေပးျခင္းသေဘာ (ဥေပကၡာ)

၃၅။ ကာယပႆဒၶိ   = ေစတသိက္အေပါင္း၏ ၿငိမ္းေအးျခင္းသေဘာ၊

၃၆။ စိတၱပႆဒၶိ      =  စိတ္အေပါင္းတို႔၏ ၿငိမ္းေအးျခင္းသေဘာ၊

၃၇။ ကာယလဟုတာ = ေစတသိက္အေပါင္းတို႔၏ ေပါ့ပါးသြက္လက္ျခင္းသေဘာ၊

၃၈။ စိတၱလဟုတာ  = စိတ္အေပါင္းတို႔၏ ေပါ့ပါးသြက္လက္ျခင္းသေဘာ၊

၃၉။ ကာယ မုဒုတာ = ေစတသိက္အေပါင္းတို႔၏ ႏူးညံ့ေျပာင္းအိျခင္းသေဘာ၊

၄၀။ စိတၱ မုဒုတာ   = စိတ္အေပါင္းတို႔၏ ႏူးည့ံေျပာင္းအိျခင္းသေဘာ၊

၄၁။ ကာယ ကမၼညတာ = ေစတသိက္အေပါင္းတို႔၏ ခံ့ျငားျခင္းသေဘာ၊

၄၂။ စိတၱကမၼညတာ     = စိတ္အေပါင္းတို႔၏ ခံ့ျငားျခင္းသေဘာ၊

၄၃။ ကာယ ပါဂုညတာ  = ေစတသိက္အေပါင္းတို႔၏ ေလ့လာႏိုင္နင္းျခင္းသေဘာ၊

၄၄။ စိတၱ ပါဂုညတာ     = စိတ္အေပါင္းတို႔၏ ေလ့လာႏိုင္နင္းျခင္းသေဘာ၊

၄၅။ ကာယုဇုကတာ     = ေစတသိက္အေပါင္းတို႔၏ ေျဖာင့္မတ္ျခင္းသေဘာ၊

၄၆။ စိတၱဳဇုကတာ       = စိတ္အေပါင္းတို႔၏ ေျဖာင့္မတ္ျခင္းသေဘာ၊

(စ်) သီလကုသိုလ္ ေစတသိက္(၃)မ်ဳိး

၄၇။ သမၼာ ၀ါစာ     = ေကာင္းစြာေျပာဆိုျခင္း၊

၄၈။ သမၼာ ကမၼႏ ၱ  = ေကာင္းစြာ ျပဳလုပ္ျခင္း၊

၄၉။ သမၼာ အာဇီ၀  = ေကာင္းစြာ အသက္ေမြးျခင္း၊

(ည) အက်င့္ကုသိုလ္ ေစတသိက္(၂)မ်ဳိး 

၅၀။ ကရုဏာ    =  သနားၾကင္နာျခင္းသေဘာ၊

၅၁။ မုဒိတာ      = ၀မ္းေျမာက္ဂုဏ္ယူျခင္းသေဘာ၊

 (ဋ) ပညာ ေစတသိက္(၁)မ်ဳိး

၅၂။ ပညိေႁႏၵ    = အာရုံ၏ သေဘာအမွန္ကို ထိုးထြင္းသိျခင္းသေဘာ၊