ပုဂံမင္းဆက္မ်ား

ပုဂံကို အစဥ္အလာမွတ္တမ္းမ်ားအရ ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၇ ခုႏွစ္က ယုန္လႊတ္ကၽြန္းအရပ္၌ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ စတင္တည္ေထာင္သူမွာ သမုဒၵရာဇ္မင္းျဖစ္ၿပီး ေက်းရြာ(၁၉)ရြာအား စုစည္းတည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္း (၁၉)ရြာအနက္ ေညာင္ဦးရြာဆိုလွ်င္ ယေန႔တိုင္ မူလအမည္ျဖင့္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ရာဇ၀ံသဇာလိနီက်မ္းအရဆိုလွ်င္ ယုန္လႊတ္ကၽြန္းရပ္မွာ ဧရာ၀တီျမစ္မွ (၆)မိုင္အကြာ တုရင္ေတာင္၏အေရွ႕ဘက္တစ္မိုင္အကြာ ေနရာျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ သမုဒၵရာဇ္မင္းဆက္တြင္ -
(၁) သမုဒၵရာဇ္                         (107-152)
(၂) ရေသ့ေၾကာင္                     (152-167)
(၃) ပ်ဴေစာထီး                         (167-242)
(၄) ထီးမင္းယဥ္                        (242-299)
(၅) ယဥ္မင္းပိုက္                       (299-234)
(၆) ပိုက္ေသဥ္လည္                   (324-344)
(၇) ေသဥ္လည္ေၾကာင္               (344-387)
 တို႔ ထီးနန္းစိုးစံခဲ့ၾကသည္။ ထိုေသဥ္လည္ေၾကာင္းမင္းလက္ထက္တြင္ မွစ၍ နတ္ကိုးကြယ္မႈစတင္ခဲ့သည္ဟု မွတ္သားရဖူးပါသည္။ ဒုတိယပုဂံအျဖစ္ သီရိပစၥယာၿမိဳ႕ကို ေက်ာက္စကားရပ္၌ တည္ေထာင္ျပန္၏။ ယင္းေနရာမွာ ယခုပုဂံၿမိဳ႕သစ္၏ ေတာင္ဘက္ေရအိုးစင္ေခ်ာင္း၏ ေျမာက္ဘက္ကမ္းေနရာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။

 ပုဂံနန္းေတာ္ရာေဟာင္းဟု ေျပာၾကပါသည္။ မည္သည့္လက္ထက္က နန္းေတာ္လို႔ေတာ့ အတိအက်မသိပါ။
              ေသဥ္လည္ေၾကာင္းမင္းမွစ၍ -
(၇) ေသဥ္လည္ေၾကာင္                 (344-387)
(၈) ေၾကာင္ ဒူရစ္                        (387-412)
(၉) သည္းထန္                           (412-439)
(၁၀) သူရဲ                                 (439-494)
(၁၁) သာရမြန္ဖ်ား                       (494-516)
(၁၂) သိုက္တိုင္                           (516-523)

            သိုက္တိုင္မင္းလက္ထက္ ခရစ္ႏွစ္ 516 ခုႏွစ္တြင္ တတိယပုံဂကို တည္ေထာင္ျပန္၏။ တမၸ၀တီဟု အမည္မွည့္ေခၚထားသည့္ တတိယပုဂံမွာ ရြာစိုက္ရြာေဟာင္း ေနရာ၌ တည္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္ေႏွာင္းပိုင္း ကာလတြင္ မိဖုရားႀကီးဖြားေစာ ေနထိုင္ခဲ့ဖူးသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဖြားေစာရြာ ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။

 အေပၚက ပုံနဲ႔ ေနရာတူတူပါပဲ

              တမၸ၀တီတြင္ -
(၁၂) သိုက္တိုင္မင္း                      (516-523)
(၁၃) ေသဥ္လည္ေၾကာင္ငယ္          (523-532)
(၁၄) ေသဥ္လည္ပိုက္                   (532-547)
(၁၅) ခန္းေလာင္း                        (547-557)
(၁၆) ခန္းလတ္                           (557-569)
(၁၇) ထြန္တုိက္                          (569-582)
(၁၈) ထြန္ပစ္                             (582-598)
(၁၉) ထြန္ခ်စ္                            (598-613)
(၂၀) ပုပၸါးေစာရဟန္း                   (613-640)
(၂၁) ေရႊအုန္းသီး                        (640-652)
(၂၂) ပိတ္သုံ                             (652-660)
(၂၃) ပိတ္ေတာင္း                       (660-700)
(၂၄) မင္းေခြး                             (700-716)
(၂၅) ျမင္းေကၽြး                          (716-726)
(၂၆) သိဃၤ                               (726-734)
(၂၇) သိန္းခြန္                            (734-744)
(၂၈) ေရႊေလာင္း                        (744-753)
(၂၉) ထြန္ထြင္း                          (753-762)
(၃၀) ေရႊေမွာက္                         (762-785)
(၃၁) ထြန္လႊတ္                          (785-802)
(၃၂) ေစာခင္ႏွစ္                         (802-829)
(၃၃) ခဲလူး                                (829-846)
         ပုဂံမင္းဆက္၏ (၃၄)ဆက္ေျမာက္ဘုရင္ ပ်ဥ္ျပားမင္းလက္ထက္ ခရစ္ 849ႏွစ္တြင္ လက္ရွိပုဂံ ေနရာျဖစ္ေသာ စတုတၳေျမာက္ပုဂံကို တည္ေထာင္ပါသည္။ ပုဂံကိုတည္ေထာင္စဥ္က ရဟန္းပညာရွိေလးပါးႏွင့္ လူပညာရွိ ေလးဦးတို႔ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သည္ (၄၂)ဆက္ေျမာက္မင္းျဖစ္ေသာအေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္မွသာ ပုဂံေရာက္သည္ဟုလည္း သမိုင္းတြင္ရွိသည္။

 သရပါတံခါး

          စတုတၳေျမာက္ပုဂံတြင္ ထီးနန္းစိုးစံခဲ့ၾကသူမ်ားမွာ-
(၃၄) ပ်ဥ္ျပားမင္း                       (846-876)
(၃၅) တန္နက္                          (876-894)
(၃၆) စေလမင္းေခြး                    (894-924)
(၃၇) သိန္းခို                             (924-946)
(၃၈) ေညာင္ဦးေစာရဟန္း            (946-991)
(၃၉) ေက်ာင္းျဖဴ                        (991-1013)
(၄၀) က်ည္းစိုး                           (1013-1019)
(၄၁) စုကၠေတး                          (1019-1044)
(၄၂) အေနာ္ရထာ                      (1044-1077)
(၄၃) ေစာလူးမင္း                       (1077-1084)
(၄၄) က်န္စစ္သား                      (1084-1113)
(၄၅) အေလာင္းစည္သူ                (1113-1160)
(၄၆) နရသူ                               (1160-1165)
(၄၇) နရပတိစည္သူ                    (1165-1211)
(၄၈) နားေတာင္းမ်ား                   (1211-1231)
(၄၉) နရသိဃၤ ဥဇနာ                   (1231-1235)
(၅၀) က်စြာ                               (1235-1249)
(၅၁) ဥဇနာ                               (1249-1256)
(၅၂) မင္းယဥ္                            (1256-1256)
(၅၃) နရသီဟပေတ့                    (1256-1287)
(၅၄) ေက်ာ္စြာ                           (1287-1298)
(၅၅) ေစာနစ္                            (1298-1325)
(၅၆) ေစာမြန္နစ္                        (1325-1368)

           ေစာမြန္နစ္မင္းသည္ ပုဂံမင္းဆက္မ်ား၏ ေနာက္ဆုံးျဖစ္သည္။  ပုဂံပ်က္သုဥ္းၿပီးေနာက္ ပင္းယၿမိဳ႔ေတာ္မ်ားေပၚေပါက္ကာ ပင္းယမင္းဆက္မ်ားေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသည္။ ပု ၊ ပင္း၊ အင္း၊ ေတာင္၊ ေညာင္ ၊ ကုန္းေဘာင္ ဟု ျမန္မာဘုရင္မင္းဆက္မ်ားအေၾကာင္းကို အတိုမွတ္ခဲ့ရဘူးပါသည္။
ပုဂံေခတ္
ပင္းယေခတ္
အင္း၀ေခတ္
ေတာင္ငူေခတ္
ေညာင္ရမ္းေခတ္
ကုန္းေဘာင္ေခတ္
တို႔ျဖစ္ပါသည္။